Gisteren hadden we een corona-proof BBQ. Jij was er ook, 5 dagen eerder was je vriend begraven. We praten over koetjes en kalfjes in onze bubbel van 5. En hoe meer ik met je praat, hoe meer ik bij mezelf het ongemak opmerk om de vraag te stellen "hoe gaat het met je ?"
Wij mensen willen het liefst wegblijven van pijn, niet alleen van die van de ander, maar ook van die van onszelf. Maar ik weet ondertussen dat ik niet dat soort mens wil zijn dat pijn ontkent. Dat de ander alleen wilt laten in zijn/haar verdriet. Daarnaast geloof ik dat échte connectie enkel ontstaat door kwetsbaarheid (dankje Brené Brown voor dat inzicht), dus vraag ik het je toch, maar ondertussen voel ik me ongemakkelijk.
"Hoe gaat het met je?" Stilte. "Slecht", antwoord je en ik zie dat de vraag je raakt. “Slik”. "Wil je erover praten?" En deze vraag lijkt zo stom, maar is zo belangrijk want iedereen mag kiezen of hij/zij naar de pijn of er van weg wilt bewegen. Beiden mogen, beiden zijn ok. Het één is niet beter dan het ander.
Net zoals er wat mij betreft geen juist of fout is in rouw. Er is geen rouwprotocol. Al zoekt iedereen graag naar een beetje houvast. Vragen als “wanneer stopt de pijn?” “of wat kan ik doen om de pijn te stoppen?” zijn ook niet onbekend…
Ik en veel wetenschappelijk onderzoek geloven niet dat we pijn kunnen controleren of stoppen. Aan de pijn van verlies, hangt ook het ontzettend graag zien van degene die er niet meer is vast. Het één kan niet zonder het ander bestaan. Al geloof ik dat de pijn anders wordt… Op het begin is alles pijn, wordt je steeds weer geprikt in je pijn… Alles kleurt, geurt en herinnert je aan het gemis, aan het feit dat de ander er niet meer bij is.
Na verloop van tijd (en je kan hier onmogelijk een tijd op plakken want ieders rouw is uniek) komt er weer meer ruimte voor leven naast verdriet. Soms zal je iets zijn dat je je verdriet heel dichtbij voelt en andere dagen zit het verdriet weer verder weg.
Ik vraag je of je over hem wilt praten? “Ja” zeg je, “zo ontken ik niet dat hij er is geweest, zo krijgt hij ruimte”. We spreken nog een tijd over hem... En ik, ik vind het bewonderenswaardig hoe je je pijn droeg en wij, al was het maar voor even, met je mee mochten dragen. Rouwen hoef je echt niet alleen te doen.
